Sanskriet is de taal van yoga

Yoga met Lieneke

Sanskriet is al duizenden jaren oud. Net zoals onze Nederlandse taal, is het Sanskriet een afstamming van de Indo-Europese taalfamilie (zie de afbeelding). Maar in tegenstelling tot onze klassieke ‘dode’ talen, Latijn en Oud-Grieks, is het Sanskriet nog steeds een gesproken taal (al is dit heel beperkt). Ook binnen de huidige yogabeoefening in het westen, neemt Sanskriet een belangrijke rol in.

Het Sanskriet is geen éénduidige taal, er zijn verschillende taalvarianten binnen het Sanskriet. De oudste vorm van Sanskriet is het Vedisch Sanskriet uit de Rig Veda, een verzameling van 1028 verzen, opgesteld tussen 1500 en 1200 voor Chr. De auteurs van de Rig Veda waren afkomstig uit de Indo-Arische stammen, die vanaf ongeveer 1800 voor Chr. met hun strijdwagens Noord-India binnenvielen vanuit centraal Azië.

Deze gewelddadige stammen hadden van origine geen eigen schrift, deze ‘leenden’ ze van de cultureel hoger ontwikkelde volkeren die ze veroverden (het Sanskriet schrift is waarschijnlijk afkomstig van de Akkadiërs uit Noord-Mesopotamië). Na hun verovering van Noord-India, namen ze ook deze volken op in de Indo-Arische cultuur. Hierdoor veranderde ook het Vedisch Sanskriet. Niet alleen werden er nieuwe woorden toegevoegd, maar ook de zinsopbouw en uitspraak van het Sanskriet veranderde.

Naast het Vedisch Sanskriet bestaat er ook het klassieke Sanskriet, een gestandaardiseerde grammaticale vorm van Sanskriet, vastgelegd rond 500 voor Chr. De Yoga Sutra’s van Patanjali zijn geschreven in klassiek Sanskriet. De gesproken vorm van Sanskriet, het episch Sanskriet (400 voor Chr. – 300 na Chr.), lijkt op het klassieke Sanskriet. In deze vorm is de Mahabharata (met daarin de Bhagavad Gita) opgesteld.

Aan het begin van onze middeleeuwen stopte de ontwikkeling van het Sanskriet geleidelijk aan. Het werd niet langer gesproken als een primaire taal, maar vastgelegd als onderdeel van religieuze en spirituele tradities.

Sanskriet als natuurlijke taal

Wat Sanskriet zo bijzonder maakt is dat het een ‘natuurlijke taal’ is. Dit betekent dat de woorden, ofwel de uitspraak of de klanken van de woorden, direct overeenkomen met wat ze betekenen. Vergelijk het woord Bhadra (vriend) met het woord Vira (held). Hopelijk kun je het verschil tussen deze twee woorden, en daarmee hun betekenis, voelen. Om deze reden is het weten van de juiste uitspraak van Sanskriet woorden en mantra’s zo belangrijk, omdat alle geluiden vibreren, ofwel een energetisch effect hebben. Dat wat je zegt, de geluiden die je maakt, heeft in het Sanskriet een directe verbinding met wat je communiceert. En door deze verbinding, tussen taal en onderliggende betekenis, kun je ook een verbinding maken met een hogere dimensie in jezelf. Neem het woord Shringara, wat intimiteit of romantiek betekent. Kun je door dit woord uit te spreken, contact maken met deze emoties in jezelf?

De Asana's

Elke klassieke asana of yogahouding heeft haar eigen Sanskriet naam. Sommige houdingen zijn beschrijvingen van de beweging of vorm van het lichaam, zoals bijvoorbeeld Parsva-kona-asana (zij-hoek-houding). Andere houdingen zijn vernoemd naar voorwerpen, Hala-asana, de ploeg-houding. En weer andere houdingen hebben hun naam uit het dierenrijk: Mayura-asana, de pauw-houding, of Kurma-asana, de schildpad-houding.

De Sanskriet namen hebben in veel gevallen een direct verband met de ervaring die je kunt hebben in de houding, ofwel het gevoel dat de houding op kan roepen. Deze connectie gaat verloren in de vertaling, of wanneer de naam van een houding helemaal veranderd wordt. Neem als voorbeeld Utkatasana (zie foto). De ‘stoelhouding’ is een goed voorbeeld van een Nederlandse naam die niets te maken heeft met de oorspronkelijke Sanskriet naam van de houding Utkatasana. Het lijkt van buitenaf wel alsof je zit op een stoel, maar zo voelt de houding absoluut niet. Utkata betekent krachtig, groot, superieur, moeilijk, trots, hoog.. En dat is wat deze houding in zich heeft!

Sanskriet namen van de houdingen

Wil je graag Sanskriet leren? Dan is het bestuderen van de namen van de klassieke yogahoudingen een heel goed startpunt. Kennis van het Sanskriet verrijkt jouw yogabeoefening en geeft meer inzicht in de yogahoudingen.

Het is alleen niet makkelijk om de Sanskriet namen te onthouden. Als je daar wel wat hulp bij kunt gebruiken, is dit werkboek een uitkomst voor jou!