Wat is Pranayama?
- Yoga met Lieneke
Zonder zuurstof, zonder de ademhaling, kunnen we niet leven. Onze levensenergie is zo innig verbonden met onze ademhaling dat een paar minuten zonder, onze dood betekent.
Een regelmatige, rustige en beheerste ademhaling betekent dat we gezond zijn, zowel fysiek als mentaal. Een ongereguleerde of zelfs gebrekkige ademhaling geeft ruimte voor ziekte, stress en mentale stoornissen. Een goede ademhaling is daarom onmisbaar voor iedereen die wil werken aan haar gezondheid, emotionele beheersing, of spirituele ontwikkeling.
Binnen de yoga noemen ze dit Pranayama. Prana betekent energie of de adem en Yama is het beheersen hiervan. Wanneer je Pranayama oefeningen doet probeer je je energie te beheersen, wat in de praktijk betekent dat je ademhalingsoefeningen doet. Voordat je hieraan begint is het belangrijk om eerst een stabiele en gemakkelijke zithouding (asana) te bereiken:
Tasminsati śvāsapraśvāsayorgativicchedaḥ prāṇāyāmaḥ Wanneer je dat bereikt hebt [volmaking van de asana], vertraag de bewegingen van de inademing en de uitademing met pranayama.
Bāhyābhyantarastambhavṛttirdeśakālasaṅkhyābhiḥ paridṛṣṭo dīrghasūkṣmaḥ De uitademing, inademing en het vasthouden van de adem, gereguleerd in plaats, tijd en aantal, vertragen en verzachten de vrtti’s.
De eerste stap in Pranayama is het vertragen van de in- en de uitademing. Daarna kun je het vasthouden van de ademhaling toevoegen en de gehele ademcyclus gaan reguleren in plaats (desha), tijd (kala) en aantal (sankhya).
Desha
Desha betekent plaats of locatie. Dit wil zeggen dat je de ademhaling vasthoudt of reguleert met het diafragma, de buik, de keel, de mond of de neus.
Kala
Kala betekent tijd, periode of duratie. Het gaat hier om de duratie van de inademing, uitademing en het vasthouden van de ademhaling. Bijvoorbeeld 4 tellen inademen, 2 tellen de ademhaling vasthouden en dan 4 tellen uitademen.
Sankhya
Sankhya betekent aantal, tellen of getal. Niet alleen kun je de duur van de ademhaling tellen, ook het aantal ademhalingen is van belang. Wanneer je begint oefen je wellicht 10 ademcycli, die je dan langzaam opvoert naar 30, of meer.
Dhāraṇāsu ca yogyatā manasaḥ [Door Pranayama] komt de geschiktheid van het denkvermogen voor concentratie.
Je ademhaling is intrinsiek verbonden met jouw levensenergie en jouw fysieke en mentale gezondheid. Beheersing van de adem betekent dat je jezelf energetisch in balans kunt brengen en dat je je gedachten onder controle kunt brengen. Pranayama is daarmee een belangrijk hulpmiddel om je focus en concentratie te vergroten.
Een aantal pranayama oefeningen
Nu ik de theorie van Pranayama heb besproken, is het tijd voor de praktijk. Dit maakt yoga zo’n krachtige filosofie, omdat je alles zelf kunt oefenen, leren en ervaren. Hieronder daarom twee belangrijke Pranayama oefeningen waarmee je een start kunt maken met de beheersing van jouw ademhaling.
Ujjayi
Wanneer je je keel iets samenknijpt terwijl je in en uitademt, hoor je de ademhaling langs de stembanden gaan. Probeer het zelf! Voel je ribbenkast iets uitzetten bij elke inademing en terugkomen bij elke uitademing. Door de spieren aan te spannen in je keel vernauwt de passage voor de adem en vertraagt deze bijna automatisch. Deze techniek geeft ontspanning van de spieren en brengt de gedachten en emoties tot rust.
De Ujjayi ademhaling wordt ook veel ingezet tijdens het doen van yoga houdingen. Zelf gebruik ik deze ademhaling met name in zware en pijnlijke houdingen, zodat alle pijnsignalen en moeilijke emoties die hierbij omhoog kunnen komen, onder controle blijven.
Nadi Shodhana
Bij de Nadi Shodhana ademhaling wissel je de ademhaling telkens van het rechter naar het linker neusgat. Buig je wijsvinger en middelvinger naar je handpalm, zoals op de foto hierboven, of strek ze uit en zet ze tegen het voorhoofd. Wanneer je je rechter hand gebruikt, sluit dan met je ringvinger je linker neusgat af en adem in via je rechter neusgat. Aan het einde van de inademing sluit je het rechter neusgat af met je duim en open je het linker neusgat. Adem uit via je linker neusgat en adem weer in via je linker neusgat. Sluit je linker neusgat af met je ringvinger en open je rechter neusgat. Adem uit via rechts. Etcetera.
Nadi betekent kanaal en Shodhana betekent reinigen. Met deze Pranayama oefening reinig je dus jouw ‘kanalen’. Wat wordt hiermee bedoeld?
Het fysieke lichaam is een groot netwerk van allerlei kanalen. De bloedsomloop, het zenuwstelsel, de longen, de lymfeklieren, verplaatsen zuurstof, water, energie, glucose en andere voedingsstoffen door het hele lichaam.
Het subtiele en het causale lichaam hebben eveneens duizenden kanalen waardoor sensaties, gevoelens en bewustzijn zich verspreiden. De chakra’s zijn een belangrijk onderdeel binnen dit energetische netwerk binnenin ons lichaam. Met Pranayama kun je deze energiebanen openen, kalmeren en reinigen. Neem dit niet van mij aan, maar probeer het zelf!
© 2024 Lieneke’s Yoga Company