Yoga is Topsport

Jaren geleden, op een yogafestival in Nijmegen, volgde ik een ademhaling- en ontspanningsles. Dit was een hele fijne en positieve ervaring, en opgewekt liep ik het gebouw uit. Naast de ingang stond de docent, die ons net de ademhalingsoefeningen had gegeven, een sigaret te roken. Ik kan bijna niet in woorden zetten wat een indruk dat toen op mij heeft gemaakt. Zo sterk zelfs, dat het het onderwerp werd van mijn Bachelorscriptie, ‘Yoga en Discipline.’ 

Ik ben altijd al gefascineerd geweest door dit onderwerp, hoe je het spirituele leven kan verenigen met het dagelijkse leven. De ‘rokende docent’ heb ik zelfs geïnterviewd voor mijn scriptie, en ik heb met veel aandacht naar zijn verhaal geluisterd. De conclusie die ik toen voor mezelf getrokken heb, was dat deze man zeker zijn problemen had, maar dat de yoga – en het lesgeven – hem veel goeds bracht. 

We leven in een post-moderne maatschappij, waar het religieuze leven naar de achtergrond is verdwenen. Een groot aantal mensen heeft een spirituele beoefening, waarvan de praktijken zijn gecommercialiseerd en verweven met wereldse doelen. Het grootste voorbeeld is hierin misschien nog wel de Yoga, dat van eeuwenoude spirituele leer, naar een vast onderdeel van het lesrooster in de locale sportschool is gegaan. Weinig mensen weten het verschil tussen Bhakti, Jnana, Karma en Hatha Yoga, maar kennen wel de poweryoga, bootcamp-yoga, hot yoga en SUP yoga. 

Lichaamsverheerlijking met behulp van de yogaoefeningen is niets nieuws. Creatieve marketing (bijvoorbeeld, met geitjes) om mensen naar de lessen te trekken ook niet. Maar hierdoor lijkt de deur geopend te zijn naar een geheel nieuw niveau: neem bijvoorbeeld naked yoga, bieryoga, yoga karaoke, ganjayoga en deephouse yoga.*

Het is soms moeilijk om aan te zien, wat er allemaal gebeurt met de yoga. Want blijft er zo nog wel iets over van de yoga, zoals deze van oorsprong bedoeld is? Heeft balanceren op een surfboard nog wel iets met yoga te maken? Of is het fitness geworden, een veredelde vorm van gymnastiek?

Mijn antwoord is ja, het blijft yoga. De yoga is zo’n ongelofelijk krachtige techniek: Zelfs al doe je yoga terwijl er geitjes over je heel lopen, en ben je stoned of aangeschoten in de les, met harde housemuziek op de achtergrond, dan nog kan de yoga een positief effect voor je hebben. 

Neem het voorbeeld van de yogasnuiver; dit is iemand die de yoga waarschijnlijk gebruikt voor zijn of haar gezondheid, en voor betere prestaties op werk. Maar die dit in het weekend allemaal even loslaat om de bloemetjes buiten te kunnen zetten. Is dit de techniek van yoga misbruiken? Als je hier ja op antwoordt, wil ik je vragen om een paar stappen door te trekken in je redenering. Want doen we uiteindelijk niet allemaal hetzelfde? Nemen we niet allemaal wat ons uitkomt in de yoga, en laten we datgene wat niet voor ons is? 

We hebben de neiging om snel over anderen te oordelen, maar niet naar onszelf te kijken. Zoals ik, als 25-jarige yoga fanatiekeling de ademhalingsdocent veroordeelde dat hij rookte. Omdat hij buiten de deur stond te roken, terwijl hij ons net het belang van een goede en diepe ademhaling had geleerd. Ik vond hem een slecht voorbeeld, en zeker niet waardig genoeg om yogales te mogen geven. In zijn plaats had ik me verstopt, zodat niemand zou zien dat ik rookte.

Inspanning & Ontspanning

Over de bovengenoemde ‘extreme’ yogavormen kunnen de meesten het eens zijn. Dat is geen yoga! Maar ook binnen de meer reguliere yogavormen wordt er neergekeken op elkaars levensstijl en yogabeoefening. Zoals ik oordeelde over anderen, weet ik ook hoe het voelt om zelf veroordeeld te worden. Mijn grote inzet en daardoor “extreme” flexibiliteit moet wel een voorbeeld zijn van prestatiegerichtheid, en heeft daarom niets meer met spiritualiteit te maken, toch? 

Zoals ik het zie zijn er twee grote stromingen binnen de Hatha Yoga; fysiek intensieve yoga, en op ontspanning gerichte yoga. In het intensieve kamp van de yoga wordt er flink gezweet en aan het lichaam gewerkt. In het onspanningskamp draait het om loslaten, leren voelen en vooral doen wat goed voelt. Beide kampen hebben hun uitersten; van fysieke lichaamsverheerlijking, tot totale fysieke ontkenning (‘Houdingen corrigeren is taboe, want het gaat toch niet om het fysieke!’). 

De twee stromingen sluiten elkaar niet uit, maar vullen elkaar juist aan. De yoga is heel fysiek, omdat het fysieke lichaam de plek is vanwaaruit we het spirituele ervaren. En tegelijkertijd is de yoga absoluut niet fysiek, omdat het het fysieke lichaam overstijgt. Yoga is aan de ene kant iets waar je heel hard voor moet werken, en waar 100% van je inzet voor nodig is, en aan de andere kant is het onthechting, loslaten en overgave.

Yoga is topsport

Yoga is topsport. En daar zijn we lang niet allemaal klaar voor. Iedereen die yoga beoefent, doet dit op zijn of haar eigen niveau, in de vorm die het beste past. We zijn allemaal spiritual beings having a human experience, zonder uitzonderingen. Spiritualiteit is de weg naar binnen. En je kunt niet weten of de docent van de bieryoga-les, niet onderweg is. Een hele langzame, moeizame weg met veel omwegen en doolhoven – ongetwijfeld – maar op weg.

*Dit zijn geen fictieve yogavormen, of yogalessen die alleen in de VS worden gegeven. Ook in ons land kun je deze beoefenen:
https://one.fit/en-nl/blog/the-most-bizarre-yoga-styles-you-must-try/