De 15 houdingen van de Hatha Yoga Pradipika
- Yoga met Lieneke
De Hatha Yoga Pradipika is de oudste tekst die we bezitten over de Hatha Yoga, opgesteld in de 14e eeuw. In een van de eerste verzen van de tekst zegt de auteur dat ‘De wetenschap van Hatha Yoga moet geheim worden gehouden door de yogi die naar succes verlangt. Het heeft een sterke werking wanneer het verborgen is en een zwakke werking wanneer het openbaar is.’ Het is maar goed dat deze auteur het tijdperk van social media niet meemaakt.
Verder beschrijft hij 6 obstakels op de weg van de Hatha Yogi: te veel eten, te intensieve inspanning, te veel praten, onnodige zelf-discipline, te veel sociale contacten en rusteloosheid. De 6 factoren die bijdragen aan het succes van een yogi zijn: enthousiasme, openheid, moed, kennis van de waarheid, doorzettingsvermogen en afzondering. Na deze korte introductie, geeft hij 15 basishoudingen voor de yogi, waarvan de laatste 4 essentieel of ‘de beste’ zijn:
1. Swastikasana
‘Plaats beide voetzolen tussen de dijen en de knieën. Zit rechtop. Dit is Swastikasana.’
2. Gomukhasana
‘Plaats de rechter enkel aan de linker kant naast de bil. Ook, plaats de linker enkel aan de rechter kant van de bil. Dit heet Gomukhasana want het lijkt op het gezicht van een koe.’
Zoals je ziet is de armpositie waarschijnlijk geen onderdeel van de originele houding. We gaan nog meer ontwikkelingen / verschillen zien in volgende houdingen.
3. Virasana
‘Op dezelfde manier, plaats een voet bovenop een dijbeen, en het andere dijbeen bovenop de andere voet. Dit is Virasana.’
Kun jij uit deze tekst opmaken wat de originele Virasana houding moet zijn geweest?
4. Kurmasana
‘Bedek de anus met gekruisde enkels en zit bewegingsloos. De kenners van yoga weten dat dit Kurmasana is.’
Ook deze houding is in de loop der jaren dus totaal veranderd en eigenlijk niet meer te herkennen.
5. Kukkutasana
‘Zit in Padmasana. Breng de handen tussen de knieën en dijen. Plaats de handen op de aarde. Til jezelf omhoog. Dit is Kukkutasana.’
Deze mooie armbalans is volledig hetzelfde gebleven!
6. Uttana Kurmasana
‘Neem de positie aan van Kukkutasana. Breng de handen bij de nek en lig op de rug als een schildpad. Dit is Uttana Kurmasana.’
Ik had geen foto liggend op mijn rug, maar deze houding wordt tegenwoordig zittend, én rollend in de Ashtanga Primary Series uitgevoerd.
7. Dhanurasana
‘Breng de grote tenen zo ver als de oren met beide handen alsof je een boog spant. Dit is Dhanurasana.’
Als je kijkt naar deze tekst, bedoelen ze hier dan deze achteroverbuiging, of eerder de huidige Akarna Dhanurasana?
8. Matsyendrasana.
‘Plaats de rechter voet bovenaan het linker dijbeen, en de linker voet aan de buitenzijde van de rechter knie. Dit is de houding onderwezen door Sri Matsyanatha.’
Tegenwoordig noemen we deze houding Ardha Matsyendrasana.
9. Paschimottanasana
‘Strek beide benen op de grond als stokken. Grijp de tenen met beide handen. Rust het voorhoofd op de knieën. Dit is Paschimottanasana.
Paschimottanasana is een belangrijke Asana. Het keert de stroom van de ademhaling om, steekt het vuur in de buik aan, maakt de buik plat en geeft een goede gezondheid.’
Tegenwoording buigen we niet meer het hoofd naar de knieën, maar naar de scheenbenen. Dit lijkt me beter, omdat je dan je rug niet kromt (een beweging die we al te veel maken in onze digitale wereld).
10. Mayurasana
‘Zet beide handen op de aarde. Plaats de zijdes van de navel op de ellebogen. Til jezelf hoog boven de grond als een stok. Dit is Mayurasana.
Mayurasana verwijdert gebreken en vernietigt snel alle ziektes, vergroting van de milt, van de buik, etc. Het stimuleert het vuur in de buik, verbrand al het slechte voedsel en maakt het dodelijk Kalakuta gif verteerbaar.’
Ook deze houding is na 600 jaar nog niet veranderd!
11. Savasana
‘Liggen op de rug op de grond als een lijk is Savasana. Het verwijdert vermoeidheid en geeft rust aan de geest.’
Een belangrijke houding dus, al vanaf het begin. Sla deze dan ook niet over aan het eind van je beoefening.
12. Siddhasana
‘Druk in het perineum met de hiel van de voet. Plaats de andere voet boven de penis. Houd de kin stabiel tegen het hart. Blijf bewegingloos. Beheers de zintuigen. Kijk naar het punt tussen de wenkbrauwen. Dit is Siddhasana. Het opent de deuren tot bevrijding.’
In dit vers worden we eraan herinnerd dat yoga honderden jaren geleden alleen toegankelijk was voor mannen. Tegenwoordig voeren we deze houding anders uit, namelijk net als Swastikasana zoals hierboven beschreven.
13. Padmasana
‘Plaats de rechter voet boven de linker dij en de linker voet boven de rechter dij. Houd de grote tenen stevig vast met beide handen van achteren. Houd de kin stabiel op het hart. Kijk naar het puntje van de neus. Dit is Padmasana.’
14. Simhasana
‘Plaats de enkels onder het scrotum aan beide zijden van het perineum – de linker enkel aan de rechterkant en de rechter enkel aan de linkerkant. Plaats de handen op de knieën. Spreid de vingers. Open de mond. Kijk naar het puntje van de neus met een geconcentreerde geest. Dit is Simhasana.’
Hierboven laat ik een andere variant zien van Simhasana, met de benen in de lotus. De originele versie wordt nog wel beoefend, al zul je deze in de gemiddelde yogales niet snel tegenkomen.
15. Bhadrasana
‘Plaats de enkels onder het scrotum aan beide zijden van het perineum. De linker enkel aan de linkerkant, de rechter enkel aan de rechterkant. Pak de voeten, die op hun zijkant liggen, stevig vast. Blijf bewegingloos.’
Tegenwoordig kennen we deze houding als Baddha Konasana. Baddha betekent gebonden, en kona betekent hoek. Bhadra betekent vriend in het Sanskriet. De houding is dus veranderd van vriendhouding, naar gebonden hoekhouding.
De Hatha Yoga Pradipika heeft in totaal 84 yogahoudingen. Wil je weten welke houdingen dit zijn en wil je meer lezen over de houdingen die ik beschreven heb? Dan is dit boek een mooie aanvulling op jouw yogacollectie.
Wanneer je het boek bestelt via deze link ontvang ik een kleine affiliate vergoeding. Dankjewel!
Namen van de yoga houdingen
In deze blog gebruik ik de Sanskriet namen van de yogahoudingen. Zonder deze kennis is het lastig om een goed gesprek te kunnen voeren over yoga.
Leer de Sanskriet namen van 108 klassieke yogahoudingen in het Namen van de Asana’s werkboek. Ook oefen je hier met het het tekenen van de stick figures.
© 2024 Lieneke’s Yoga Company